ประเภทของการนวดไทย

ประเภทของการนวดไทย

ประเภทของการนวดไทย มี ๒ ประเภท คือ
๑. การนวดแบบทั่วไป (แบบเชลยศักดิ์)
ปัจจุบัน มีการเรียนการสอนการนวดแบบทั่วไปตามสถาบันการศึกษาโดยผู้เรียนสามารถสมัคร เรียนได้โดยตรง โดยไม่มีการสอนคัดเลือก อัตราค่าเรียนขึ้นอยู่กับสถานศึกษาจะกำหนด ซึ่งจะมีทั้งหลักสูตรระยะสั้นและระยะยาว อาจเรียนเฉพาระวันหยุดราชการหรือทุกวันตามแต่จะตกลงกัน การเรียนการสอนโดยทั่วไปเป็นการสอนตัวต่อตัวกับครูหรือศิษย์รุ่นพี่ โดยใช้การสาธิตและฝึกปฏิบัติ เนื้อหาการเรียนการสอนมักเป็นการเล่าประสบการณ์ของครูและสอนกายวิภาคศาสตร์ แแบโบราณบ้าง พร้อมทั้งอบรมจริยธรรมโดยถือ หลักศีลธรรมเป็นสำคัญ สำหรับการเริ่มต้นเรียนอาจไม่พร้อมกัน แต่เมื่อครบกำหนดการเรียนของศิษย์ ครูผู้สอนจะทดสอบผลการเรียนด้วยตนเองโดยให้ศิษย์ทดลองนวดครู หากทำได้ดี ถูกต้อง ครูจะออกใบรับรองให้ ถ้ายังทำได้ไม่ดี ไม่ถูกต้อง ก็จะให้เรียนและฝึกหัดเพิ่มเติมต่อไป
๒. การนวดแบบราชสำนัก
มีการ เรียนการสอนสืบต่อกันมาเช่นเดียวกับการนวดแบบทั่วไป แต่อาจารย์ผู้สอนจะเลือกศิษย์จากผู้สมัครเข้าเรียนตั้งแต่การสัมภาษณ์ เพื่อศึกษาภูมิหลังของผู้ที่จะมาเป็นศิษย์ ดูนิสัยใจคอ รูปร่าง ท่าทาง ว่าพอที่จะเรียนได้หรือไม่ ถ้าเห็นว่าจะเรียนไปไม่ได้ตลอดก็จะไม่รับเสียแต่แรก แต่หากไม่แน่ใจก็จะให้ผู้สมัครทดลองฝึกฝนกำลังกายไปพลางๆ ก่อน ถ้าผู้เรียนขาดความอดทน ก็จะเลิกรากันเอง ส่วนผู้ที่ผ่านการทดสอบแล้ว ครูจะดำเนินการสอนเป็นขั้นตอนต่อไป วิธีการสอนจะใช้การสาธิต ฝึกปฏิบัติ พร้อมกับทดสอบผลการเรียนเช่นกัน เนื้อหาวิชาจะเริ่มตั้งแต่จรรยามารยาทในการเข้าหาผู้ป่วย หลักการนวดเบื้องต้นทั้งตัว กายวิภาคศาสตร์แบบโบราณ การวางมือในการนวดที่ตำแหน่งต่างๆ การใช้แรงในการนวด และระยะเวลาในการกด-ปล่อยมือที่นวด ความเหมาะสมกับตำแหน่งและโรคที่จะรักษา รวมทั้งประสบการณของครูจะเป็นสาระสำคัญนอกจากนี้ต้องไม่ทำการนวดคนไข้ที่มี แพทย์เจ้าของไข้อยู่แล้ว เพราะเป็นการก้าวก่ายกัน และไม่ทำการนวดในสถานที่อโคจรอื่นๆ เช่น โรงแรม โรงน้ำชา สถานเริงรมย์ บ่อนการพนัน ฯลฯ แต่อาจไปนวดที่บ้านผู้ป่วยได้หากมีความจำเป็น แต่นิยมมากที่สุดคือ นวดที่บ้านของหมอเอง
สำหรับการสอนการนวดไทยสายราชสำนัก มี ๔ ขั้นตอนคือ
๑. การนวดพื้นฐาน
๒. การกดจุด
๓. ทฤษฎีและการรักษาโรค
๔. การใช้วิธีนวด เทคนิค
เมื่อ มีการเรียนการสอนภาคทฤษฎี ต้องมีการฝึกปฏิบัติเพื่อให้นักศึกษาตรวจและรักษาโรค แต่หลักสูตรจะกล่าวถึงหลักพื้นฐานเป็นส่วนใหญ่ ขั้นตอนต่อๆไปคงต้องจัดอบรมในระยะต่อๆไปการเรียนการสอนนวดแบบราชสำนักนี้ ผู้เรียนจะต้องฝึกฝนจนมีฝีมือ เข้าใจหลักและวิธีการนวด การแต่งรสมือ และการรักษาโรคต่างๆ อาจต้องใช้เวลานาน ๓ - ๕ ปี ติดต่อกัน (แล้วแต่สติปัญญา ไหวพริบ และความสามารถของผู้เรียน) แล้วครูจะให้ผู้เรียนทำการนวดผู้ป่วยในสำนักของครู โดยครูจะเป็นผู้ตรวจและสั่งงาน เป็นการนวดภายใต้การดูแลของครู หากมีข้อบกพร่อง ครูจะคอยแนะนำแก้ไข ระยะเวลาช่วงนี้อาจใช้เวลาเป็นปี จนครูแน่ใจว่าศิษย์มีความรู้ความสามารถและมีจรรยาพอที่จะรักษาผู้ป่วยได้ สำหรับศิษย์ที่จะทำการสอนนักเรียนใหม่ได้ จะต้องได้รับอนุญาตจากครูเสียก่อน ซึ่งจะประกาศในพิธีไหว้ครูประจำปี จะทำการสอยเองโดยพลการไม่ได้ ถือว่าผิดจรรยาและไม่เคารพครู แต่ในขณะนี้มีการเรียนการสอนที่โรงเรียนอายุรเวท ซ. ราชครู กรุงเทพฯ ,สถาบันบรมราชชนก, สถาบันราชมงคล ปทุมธานี มหาวิทยาลัยมหาสารคามและสถาบันอื่นๆ อีก ซึ่งถือว่าเป็นการยกระดับมาตรฐานวิชาชีพ และทำให้วิชานี้ได้รับการยอมรับสูงขึ้น โดยไม่ยึดติดกับตัวบุคคล และผูกขากความชอบธรรมแต่เพียงผู้เดียว และจะต้องไปสอบขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประกอบโรคศิลปะก่อน จึงจะสามารถเปิดสถานพยาบาลได้ถูกต้องตามกฎหมาย